Estafettecolumn: Jaime Jorba Bos

Hoop

Het huidige incassostelsel in Nederland is hard aan vervanging toe. Dat is de reden waarom Faircasso tien jaar geleden is opgericht. Door te laten zien dat incasso op een sociaal verantwoorde manier uitgevoerd kan worden, hoopten we de overheid, schuldeisers en de incasso-industrie te inspireren ook sociaal te gaan incasseren.

Transformatie naar sociaal incasseren

Na 10 jaar trekken en duwen zien we dat de laatste paar jaar er steeds meer aandacht komt voor sociaal incasseren. Verschillende organisaties, zoals de Christen Unie, Schuldenlab, Purpose, de Consumentenbond, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) scharen zich achter deze nieuwe methode, waardoor de transformatie van het incassostelsel in een stroomversnelling komt.

95 tot 99% van betalingsachterstanden is geen fraude of opzet

Dat is ontzettend belangrijk want veruit de meeste mensen met schulden zouden al hun rekeningen op tijd willen betalen. Dit weet ik door persoonlijke ervaring, maar ook na 15 jaar werkzaam te zijn in de incassosector. Dit blijkt ook uit verschillende onderzoeken: 95% tot 99% van alle betalingsachterstanden betreft geen fraude of opzet. Door onder andere een te laag inkomen, een ingewikkeld fiscaal systeem, persoonlijke omstandigheden of onhandige keuzes kunnen betalingsachterstanden ontstaan. In Nederland hanteren we een incassostelsel met wettelijke kaders die te vaak tot onrechtvaardige uitkomsten leidt. Door incassokosten, gerechtelijke procedures en beslaglegging op inkomsten leidt de ene achterstand tot een volgende en voordat je het weet kom je er niet meer uit. En wie denkt; ‘dat gebeurt mij niet’ kan bedrogen uitkomen.

Helaas persoonlijk ondervonden

In 2023 kwam ik persoonlijk in een ontzettend moeilijke periode met daarbij ook financiële problemen. Door een relatiebreuk moest ik ineens verhuizen en een samenloop van omstandigheden leidde ertoe dat niet ik degene was die hulp bood, maar degene werd die hulp nodig had. Uiteindelijk boden familie en vrienden uit de kerk uitkomst, maar het is niet makkelijk om hulp te vragen. Ik voelde schaamte tegenover andere mensen. Het is toch gek dat financiële problemen dit met een mens doet. Daarbij vraag ik me af wat is er mis in onze maatschappij dat als we kwetsbaar en hulpbehoevend zijn, er een gevoel van schaamte over ons komt. Dat zou niet zo moeten zijn.

Noodhulpbureaus belangrijk als aanvulling

Mijn persoonlijke netwerk bood uitkomst, waardoor ik vrij snel een huurwoning kon betrekken, ik niet met mijn kinderen op straat kwam te staan en er geen schulden ontstonden. Maar veel Nederlanders met financiële zorgen hebben geen familie of vrienden waar ze terecht kunnen voor financiële hulp. Die moeten zich wenden tot de gemeentelijke schuldhulpverlening. Die brug is soms moeilijk overbrugbaar en daarbij kunnen ook allerlei regels in de weg staan van een snelle oplossing. Daarom is het zo belangrijk dat er aanvullend op wat via de wettelijke voorzieningen mogelijk is, ook andere hulp in te kunnen zetten. Zoals noodhulpbureaus. Iedereen die betrokken is in het signaleren of helpen van mensen met financiële problemen, zou op de hoogte moeten zijn van een noodfonds zoals een SUN-noodhulpbureau. Deze kan met een éénmalige gift of een renteloze lening in een hopeloze situatie uitkomst bieden.

Ik spreek mijn hoop uit dat we met elkaar als Nederlandse samenleving anders omgaan met mensen met urgente noden en/of schulden. Als we de ander behandelen zoals wij zelf ook behandeld willen worden, moet het toch mogelijk zijn om niet alleen het incassostelsel, maar ook hoe we met elkaar omgaan te verbeteren.

Jaime Jorba Bos

Oprichter-directeur Faircasso